Hastane Enfeksiyonları: Önleme ve Kontrol Stratejileri
Hastane enfeksiyonları, sağlık hizmetleri sırasında ortaya çıkan, önemli sağlık sorunlarına yol açabilen enfeksiyonlardır. Hasta bakım uygulamaları, çevre temizliği, personel eğitimi, sürveyans gibi bütüncül yaklaşımlar, hastane enfeksiyonlarının azaltılmasında kritik rol oynar. Sağlık hizmeti kalitesi ve hasta güvenliği açısından, bu enfeksiyonların önlenmesi ve kontrolü oldukça önemlidir.
Hastane Enfeksiyonları Nedir?
Hastane enfeksiyonları, herhangi bir sağlık kurumunda yatan hastalar, ziyaretçiler veya çalışanlarda gelişen enfeksiyonlardır. Başlıca örnekleri:
- Cerrahi alan enfeksiyonları
- Kan dolaşımı enfeksiyonları (kateter ilişkili)
- Üriner sistem enfeksiyonları (kateter ilişkili)
- Solunum yolu enfeksiyonları (ventilatör ilişkili pnömoni)
- Gastroenterit, deri ve yumuşak doku enfeksiyonları
Bu enfeksiyonlar, mortalite ve morbidite oranlarını artırarak, önemli sağlık ve ekonomik sorunlara yol açabilir.
Risk Faktörleri
Hastane enfeksiyonları için başlıca risk faktörleri şunlardır:
- Hasta Kökenli Faktörler:
- Altta yatan hastalıklar (diabetes, immünsupresyon vb.)
- Yaş (çocuklar, yaşlılar)
- Cerrahi girişimler, invaziv girişimler
- Sağlık Hizmeti Kaynakları:
- Uygunsuz el hijyeni
- Yetersiz enfeksiyon kontrol önlemleri
- Kontamine ekipman/çevre
- Uygunsuz antibiyotik kullanımı
- Hastane Ortamı:
- Kalabalık, yetersiz havalandırma
- Ziyaretçi/personel trafiği
- Temizlik, dezenfeksiyon yetersizlikleri
Sağlık hizmeti kalitesi ve hasta güvenliği açısından, bu risk faktörlerini en aza indirmek önemlidir.
Önleme ve Kontrol Stratejileri
Hastane enfeksiyonlarının önlenmesi ve kontrolü için aşağıdaki stratejiler uygulanır:
- Hasta Bakım Uygulamaları:
- El hijyeni, kişisel koruyucu ekipman kullanımı
- Güvenli enjeksiyon, cerrahi prosedürler
- İnvaziv girişimlerde aseptik teknik
- Enfekte hastaların izolasyonu
- Çevre Temizliği ve Sterilizasyon:
- Uygun temizlik, dezenfeksiyon, sterilizasyon
- Çevre/ekipman kontaminasyonunun önlenmesi
- Eğitim ve Davranış Değişikliği:
- Sağlık çalışanlarının eğitimi
- El hijyeni uyumunun artırılması
- Enfeksiyon kontrol rehberlerinin uygulanması
- Sürveyans ve Geri Bildirim:
- Enfeksiyon sürveyansı, veri analizleri
- Uygulamaların düzenli gözden geçirilmesi
- Geribildirim ve iyileştirme çalışmaları
- Antimikrobiyal Stewardship:
- Uygun antibiyotik kullanımının sağlanması
- Direnç izlemi ve kontrol önlemleri
Tüm bu önlemler, hastane enfeksiyonlarının önlenmesi ve kontrolünde etkilidir.
Uzm. Dr. Ahmet Cem ÖZUĞUZ
Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı