Bruselloz

Bruselloz: Nedenleri, Belirtileri, Tanı ve Tedavi

Bruselloz, zoonoz bir hastalık olup Brucella bakterileri tarafından oluşturulur. Akut ve kronik formları bulunan bruselloz, çeşitli organ ve sistemleri etkileyebilir. Erken tanı ve uygun antibiyotik tedavisi, hastaların iyileşmesinde çok önemlidir. Ayrıca, hayvan ve gıda hijyeni ile kişisel koruyucu önlemler, brusellozun önlenmesinde kritik rol oynar.

Bruselloz Nedir?

Bruselloz, Brucella adlı bakteri cinsinin sebep olduğu, insanlar ve hayvanlar arasında bulaşabilen zoonoz bir hastalıktır. Brucella türleri, başlıca sığır, koyun, keçi, domuz ve köpeklerde enfeksiyona neden olur. İnsanlar, genellikle bu hayvanlarla temas veya enfekte gıda tüketimi yoluyla hastalanır.

Bruselloz, akut ve kronik formlarıyla karşımıza çıkabilir. Hastalık, çeşitli organ ve sistemleri etkileyebilir. Eğer zamanında ve uygun şekilde tedavi edilmezse, ciddi komplikasyonlara yol açabilir.

Brusellozun Bulaşma Yolları

Bruselloz başlıca şu yollarla bulaşır:

• Enfekte hayvanlardan (sığır, koyun, keçi, domuz, köpek) insanlara geçiş
• Kontamine hayvansal gıdaların (çiğ süt, peynir, et) tüketimi
• Enfekte hayvan dokularıyla temas (kesici-delici aletlerle yaralanma, hayvan bakımı)
• Nadiren, kişiden kişiye bulaşma (anne sütü, transplantasyon, laboratuvar kazaları)

Bruselloz, günlük sosyal temaslarla (öksürme, hapşırma, el sıkışma) bulaşmaz.

Brusellozun Belirtileri

Bruselloz, geniş bir belirti yelpazesine sahiptir. Akut faz belirtileri şunlardır:

• Ateş dalgalanmaları (genellikle akşam yüksek)
• Halsizlik, yorgunluk
• Eklem, kas ve sırt ağrıları
• Baş ağrısı
• İştahsızlık, kilo kaybı
• Gece terlemeleri

Eğer tedavi edilmezse, hastalık kronikleşebilir. Kronik brusellozda, eklem, kemik, testis, kalp ve sinir sistemi tutulumu görülebilir.

Bruselloz Tanısı

Bruselloz tanısı için aşağıdaki tetkikler kullanılır:

1. Serolojik Testler: Brucella’ya karşı oluşan antikorların saptanması (aglütinasyon, ELISA)
2. Bakteriyolojik Testler: Kan, kemik iliği veya diğer örneklerde Brucella izolasyonu
3. Moleküler Testler: Brucella DNA’sının PCR yöntemiyle saptanması
4. Görüntüleme Yöntemleri: Ultrason, BT, MRG – komplikasyonların değerlendirilmesi

Bu testler, klinik bulgularla birlikte değerlendirilerek tanı konur.

Bruselloz Tedavisi

Bruselloz tedavisinde aşağıdaki yaklaşımlar uygulanır:

1. Antibiyotik Tedavisi:
   • İki veya üç antibiyotiğin kombinasyonu (doksisiklin, rifampisin, trimethoprim-sulfametoksazol)
   • Tedavi süresi 6-8 hafta
   • Tedaviye yanıt takibi, komplikasyonların izlenmesi
2. Semptomatik Tedavi:
   • Ağrı kesiciler, antienflamatuarlar
   • Destek tedavileri (sıvı, elektrolit replasmanı)
3. Cerrahi Tedavi:
   • Apse, osteomiyelit, endokardit gibi komplikasyonlarda gerekebilir

Uygun tedavi ile çoğu hasta tamamen iyileşir, ancak kimi vakalarda relaps görülebilir.

Brusellozdan Korunma

Brusellozun önlenmesi için başlıca önlemler şunlardır:

1. Hayvan Sağlığı Önlemleri: Hayvan aşılamaları, enfekte hayvanların tespiti ve kontrolü
2. Gıda Hijyeni: Hayvansal gıdaların pastörizasyonu, hijyenik hazırlanması
3. Kişisel Koruyucu Önlemler: Enfekte hayvanlarla temas eden kişilerin korunması
4. Erken Tanı ve Tedavi: Bruselloz şüphesi olan hastaların hızlıca değerlendirilmesi.

Uzm. Dr. Ahmet Cem ÖZUĞUZ
Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı