Akut ve Kronik Viral Hepatitler: Tanı, Tedavi ve Korunma
Viral hepatitler, karaciğeri enfekte eden ve potansiyel olarak ölümcül olabilen ciddi sağlık sorunlarıdır. Akut ve kronik formları bulunan bu hastalıklar, toplum sağlığını önemli ölçüde etkiler.
Akut Viral Hepatitler
Akut viral hepatitler, kısa sürede ortaya çıkan ve kendini sınırlayan viral enfeksiyonlardır. Başlıca türleri şunlardır:
Hepatit A:
- Fekal-oral yolla bulaşan, genellikle hafif seyreden bir akut hepatit türüdür.
- Belirtiler: Yorgunluk, iştahsızlık, bulantı, kusma, karın ağrısı, sarılık.
- Tanı: Anti-HAV IgM antikor testi.
- Tedavi: Destekleyici tedavi yeterlidir, nadiren komplikasyonlar görülür.
- Korunma: Hepatit A aşısı.
Hepatit E:
- Yine fekal-oral yolla bulaşan, akut seyirli bir hepatit türüdür.
- Belirtiler: Ateş, halsizlik, iştahsızlık, sarılık.
- Tanı: HEV antijeni veya HEV RNA tespiti.
- Tedavi: Destekleyici tedavi yeterlidir, kronik olgularda ribavirin.
- Korunma: Hepatit E aşısı (bazı ülkelerde).
Kronik Viral Hepatitler
Kronik viral hepatitler, uzun süreli enfeksiyonlardır ve ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Başlıca türleri şunlardır:
Hepatit B:
- Kan ve vücut sıvılarıyla bulaşır, kronik enfeksiyona neden olabilir.
- Kronik Hepatit B, siroz ve karaciğer kanserine yol açabilir.
- Belirtiler: Yorgunluk, iştahsızlık, bulantı, sarılık, karaciğer fonksiyon testlerinde yükseklik.
- Tanı: HBsAg, anti-HBc, HBV DNA testleri.
- Tedavi: Antiviraller (entekavir, tenofovir), interferon.
- Korunma: Hepatit B aşısı.
Hepatit C:
- Kan yoluyla bulaşır, çoğunlukla kronik seyirlidir.
- Karaciğer hasarı, siroz ve karaciğer kanseri gelişebilir.
- Belirtiler: Çoğunlukla asemptomatik, nadiren yorgunluk, halsizlik, tıbbi testlerde anormallikler.
- Tanı: Anti-HCV, HCV RNA testleri.
- Tedavi: Doğrudan etkili antiviraller.
- Korunma: Kan/organ nakli öncesi tarama, steril tıbbi uygulamalar.
Hepatit D:
- Hepatit B virüsüne bağımlı olarak enfeksiyon oluşturur.
- Hepatit B’nin seyrini daha da ağırlaştırır.
- Belirtiler: Yorgunluk, iştahsızlık, karın ağrısı, sarılık, karaciğer fonksiyon testlerinde yükseklik.
- Tanı: HDV antijeni veya HDV RNA tespiti.
- Tedavi: Pegile interferon, entekavir, tenofovir.
- Korunma: Hepatit B aşısı.
Korunma ve Önleme
Viral hepatitlerin önlenmesi için aşağıdaki önlemler önemlidir:
- Bağışıklama: Hepatit A, Hepatit B, Hepatit E aşıları.
- Hijyen: El yıkama, kişisel hijyen kurallarına uyma.
- Güvenli Cinsel İlişki: Korunmasız cinsel ilişkiden kaçınma.
- Kan/Organ Nakli Öncesi Tarama: Donörlerin enfeksiyon açısından taranması.
- Yeterli Beslenme: İmmün sistemi güçlendiren sağlıklı beslenme.
- Stres Yönetimi: Bağışıklık sistemini olumsuz etkileyen stresle baş etme.
Uzm. Dr. Ahmet Cem ÖZUĞUZ
Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı
