HIV Enfeksiyonu

HIV Enfeksiyonu: Tanı, Tedavi ve Önleme

HIV (İnsan Bağışıklık Yetmezliği Virüsü), AIDS (Edinilmiş Bağışıklık Yetmezliği Sendromu) hastalığına neden olan bir retrovirüstür.

HIV Nedir?

HIV, bağışıklık sistemini hedef alan bir virüstür. Enfekte kişilerin bağışıklık sistemi zayıflar ve çeşitli fırsatçı enfeksiyonlara yatkın hale gelir. Bu durum, AIDS olarak adlandırılan son evre hastalığa yol açar.

HIV, özellikle kan, cinsel sıvılar ve anneden bebeğe geçiş yoluyla bulaşır. Başlıca bulaşma yolları:

• Korunmasız cinsel ilişki
• Kontamine kan veya kan ürünleri
• Anneden bebeğe gebelik, doğum, emzirme sırasında

HIV, vücutta hızla çoğalır ve CD4+ T hücrelerini tahrip eder. Bu hücreler bağışıklık sisteminin temel bileşenleridir. HIV ilerledikçe, bağışıklık sistemi zayıflar ve AIDS gelişir.

HIV Enfeksiyonunun Belirtileri

HIV enfeksiyonunun belirtileri, hastalığın evresine göre değişir:

1. Akut HIV Enfeksiyonu:
   • Grip benzeri semptomlar (ateş, halsizlik, boğaz ağrısı)
   • Döküntü, lenf bezi büyümesi, kas-eklem ağrıları
2. Gizli (Asemptomatik) Dönem:
   • Uzun süre belirtisiz seyredebilir (yıllar)
   • CD4 hücre sayısı yavaş yavaş azalır
3. AIDS Evresi:
   • Fırsatçı enfeksiyonlar (pnömoni, tüberküloz, mantar enfeksiyonları)
   • Maligniteler (Kaposi sarkomu, lenfomalar)
   • Nörolojik komplikasyonlar

Tedavi başlanmadığı takdirde, HIV enfeksiyonu ilerleyerek AIDS’e ilerler ve ölümcül olabilir.

HIV Enfeksiyonunun Tanısı

HIV enfeksiyonunun tanısında kullanılan başlıca yöntemler:

1. Antikor Testleri:
   • ELISA, Western Blot gibi serolojik testler
   • Erken dönemde antikor oluşumu gecikebilir
2. Virüs Tespiti:
   • RNA/DNA testleri (PCR, nükleik asit amplifikasyon testleri)
   • p24 antijen testi
   • Daha erken dönemde pozitifleşir
3. CD4 Hücre Sayımı:
   • Bağışıklık durumunun değerlendirilmesi
   • Hastalık evresi ve tedavi yanıtının izlenmesi

Testler, klinik bulgularla değerlendirilerek HIV tanısı konur.

HIV Enfeksiyonu Tedavisi

HIV enfeksiyonunun tedavisinde temel yaklaşım, antiretroviral tedavidir:

1. Antiretroviral İlaçlar:
   • Viral replikasyonu baskılayan ilaç kombinasyonları
   • Çeşitli ilaç sınıfları (nükleozid/nükleotid analoğu, proteaz inhibitörleri vb.)
   • Yaşam boyu sürekli tedavi gerekir
2. İmmün Sistem Desteği:
   • Fırsatçı enfeksiyonların önlenmesi ve tedavisi
   • Aşılama (grip, pnömokok vb.)
3. Destek Tedavisi:
   • Beslenme, psikolojik destek
   • Diğer semptomatik yaklaşımlar

Uygun tedavi ile viral yük baskılanır, CD4 hücre sayısı korunur ve yaşam kalitesi artırılır.

HIV Enfeksiyonundan Korunma

HIV enfeksiyonundan korunmak için aşağıdaki önlemler önemlidir:

1. Güvenli Cinsel İlişki: Doğru ve düzenli kondom kullanımı
2. Güvenli Kan Transfüzyonu: Kan bağışı ve kan ürünleri güvenliği
3. Anne-Çocuk Bulaşının Önlenmesi: Antiretroviral tedavi, doğum yöntemi, emzirme
4. İğne Güvenliği: Kontamine iğne ve enjektör kullanımından kaçınma
5. Toplum Farkındalığı: HIV hakkında bilgilendirme ve stigmanın azaltılması

Bu önlemler, hem bireysel hem de toplumsal düzeyde HIV yayılımının engellenmesinde kritik öneme sahiptir.

Uzm. Dr. Ahmet Cem ÖZUĞUZ
Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı